Ποιες αλλαγές επέφερε στο digital περιβάλλον ο COVID-19;

Η τελευταία περίοδος που διανύουμε με την κρίση του COVID-19 έχει αλλάξει αισθητά τον τρόπο ζωής μας. Οι αλλαγές που έχουν επιφέρει, ο κατ’ οίκον περιορισμός των πολιτών στις οικίες τους, η παύση λειτουργίας αρκετών επιχειρήσεων για λόγους ασφαλείας και το κλείσιμο των συνόρων στις περισσότερες χώρες, γίνονται πλέον έντονα αισθητές, δημιουργώντας ένα δύσκολο και αρκετά απαιτητικό κλίμα για τους πολίτες, και συνεπώς για τις επιχειρήσεις.

Δεδομένου των προκλήσεων που έχουν εμφανιστεί, καλούμαστε να διαχειριστούμε και να κατανοήσουμε μια κατάσταση που έχει επηρεάσει τόσο τη χώρα μας, όσο και τον υπόλοιπο πλανήτη. Αναπόφευκτα τίθενται ερωτήματα σχετικά με τον καλύτερο τρόπο προσαρμογής στις συνθήκες που επικρατούν, όσον αφορά τις συναλλαγές των καταναλωτών αλλά και τον καλύτερο τρόπο διαχείρισης της κρίσης, σε digital επίπεδο από τα brands.

Αλλαγές στους καταναλωτές

Η συμπεριφορά των καταναλωτών έχει μεταβληθεί σε ευρεία κλίμακα.

Όσοι βρίσκονται στην απομόνωση ή γενικά σε κατάσταση καραντίνας, πλέον συναντούν δυσκολίες, καθώς ασχολίες που περιλαμβάνονταν στη ρουτίνα τους, δεν υφίστανται πια. Σε αυτές μπορεί να περιλαμβάνονταν οι συγκεντρώσεις με φίλους για καφέ, η άσκηση στο γυμναστήριο, ακόμη και τα ψώνια της ημέρας στο γειτονικό super market.

Με τον εγκλεισμό και τα μέτρα περιορισμού, το κοινό στρέφεται σε εναλλακτικούς τρόπους για να διαχειριστεί το χρόνο του και να καλύψει τις ανάγκες του. Όπως ήταν αναμενόμενο, η κατανάλωση περιεχομένου από τα μέσα του διαδικτύου καταγράφει τεράστιες αυξήσεις. Οι χρήστες πλέον δαπανούν περισσότερο χρόνο στα κοινωνικά δίκτυα, μιας και αποτελούν τον κυρίαρχο χώρο πληροφόρησης και επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.

Επίσης, η συχνότερη χρήση τους ενισχύει την κριτική σκέψη σε αρκετούς χρήστες που πλέον δεν αρκούνται στην παθητική κατανάλωση του περιεχομένου αλλά μοιράζονται και σχολιάζουν εκείνο που έχει σημασία για τους ίδιους. Γίνεται αντιληπτό ότι οι κοινωνικές πλατφόρμες μπορούν να δώσουν φωνή σε μια δύσκολη εποχή, μια δυνατότητα που έλειπε από τις προηγούμενες δεκαετίες.

Επιπλέον, εξαιρετική αύξηση παρουσιάζουν οι υπηρεσίες on demand από πλατφόρμες διασκέδασης, καθώς οι αγορές από καταστήματα και κυρίως από τα ηλεκτρονικά καταστήματα και online super markets. Η ανάγκη αποφυγής του ιού και ευκολότερης κάλυψης κάθε αναγκών, ακόμη και των πιο βασικών, έχει στρέψει ολοένα και περισσότερους  καταναλωτές στις online αγορές.

Από χρήστες με προηγούμενη γνώση στις ηλεκτρονικές αγορές, μέχρι και νέους πελάτες που έχουν αναγκαστεί να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, εμβαθύνοντας μερικές φορές σε πράγματα πρωτόγνωρα για τους ίδιους. Αυτή η στάση όμως θα επηρεάσει θετικά τόσο το κοινό όσο και την αγορά, αφού πλέον προστίθενται όλο και περισσότεροι καταναλωτές στο χώρο των online αγορών, τις οποίες στο παρελθόν πιθανόν αγνοούσαν.

Συνεπώς, το καταναλωτικό κοινό οδηγείται εσπευσμένα σε μια νέα πραγματικότητα, η οποία στο μέλλον θα φανεί αρκετά χρήσιμη για το ίδιο: θα ελέγχει τη διαθεσιμότητα προϊόντων και στα eshop, αντί του φυσικού καταστήματος και θα περνάει σε συγκρίσεις τιμών και ποιότητας. Μια πραγματικότητα που είχε δημιουργηθεί μεταξύ των πιο «διαβασμένων» καταναλωτών, οι οποίοι πλέον θα διευρύνουν περισσότερο αυτή την «digital ελίτ». Ταυτόχρονα, οι έρευνες στις μηχανές αναζήτησης γίνονται πιο συγκεκριμενοποιημένες και λιγότερο γενικευμένες, με έμφαση στα long-tail keywords (στοχευμένες και  μεγάλες σε μήκος φράσεις που χρησιμοποιούνται από χρήστες οι οποίοι βρίσκονται πιο κοντά στην ολοκλήρωση μιας ενέργειας / αγοράς).

Μεταβολές στη συμπεριφορά των εταιρειών

Η ιστορία έχει δείξει αρκετές φορές, ότι οι καινοτόμες εταιρείες ή ιδέες αναπτύσσονται περισσότερο σε περιόδους κρίσης. Πολλές εταιρείες που αναγκάστηκαν να κλείσουν τις πόρτες στους καταναλωτές, αναζητούν πλέον εναλλακτικούς τρόπους για να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Μερικά παραδείγματα περιλαμβάνουν εστιατόρια που κινήθηκαν άμεσα στη δημιουργία online καταστημάτων, ώστε να μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες delivery και takeaway σε παλιούς αλλά και μελλοντικούς πελάτες. Ακόμη, μικρομεσαίες επιχειρήσεις με καταστήματα προμηθειών αγαθών πρώτης ανάγκης επιλέγουν τη διαμόρφωση προσωρινών ηλεκτρονικών καταστημάτων για να προλάβουν τους ανταγωνιστές τους.

Φυσικά, μια τέτοια επένδυση δεν αφορά μόνο επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων αλλά και σε άλλους κλάδους. Αρκετές εταιρείες έβαλαν προσωρινό λουκέτο στην φυσική τους παρουσία, απομακρύνθηκαν από την καθημερινότητα του καταναλωτή, χάνοντας αισθητά από την αγοραστική τους δύναμη. Απεναντίας, επιχειρήσεις που επένδυσαν στη δημιουργία και διατήρηση eshop για τη συνέχιση της διανομής των προϊόντων τους, αν και ήρθαν αντιμέτωπες με σημαντικές απώλειες έχουν καταφέρει να στηριχθούν μέσα στην περίοδο της κρίσης του COVID 19.

Η στροφή προς τη δημιουργία ηλεκτρονικών καταστημάτων δεν εγγυάται φυσικά άμεσα αποτελέσματα.  Σημαντικό στοιχείο στην υποστήριξη ενός ανάλογου εγχειρήματος είναι η κατάσταση ετοιμότητας της επιχείρησης και του αριθμού διαθεσιμότητας των προϊόντων που θα προβάλει στην ηλεκτρονική αγορά. Η υψηλή ζήτηση θα πρέπει να ακολουθείται από το ανάλογο απόθεμα για να μπορεί να καλυφθεί με επιτυχία. Ακόμη, ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί και στην ποιότητα του eshop που θα στηθεί. Ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που δεν είναι προσαρμοσμένο στην καλύτερη εμπειρία του χρήστη, θα χάσει σύντομα σε επισκεψιμότητα και συνεπώς, σε πωλήσεις. Οπότε και είναι απαραίτητη η σωστή καθοδήγηση και σχεδιασμός για να υπάρχουν αποτελέσματα, ακόμη και μέσα στην κρίση της πανδημίας.

Αλλαγές και για τα digital agencies

Η πανδημία και εξάπλωση του COVID-19 δε θα μπορούσε να μην επηρεάσει και τα marketing agencies. Οι δράσεις στις πιο μεγάλες και γνωστές πλατφόρμες της Google και του Facebook έχουν αρχίσει να περιορίζονται ή ακόμη και να διακόπτονται απότομα, καθώς αρκετές επιχειρήσεις επιλέγουν την άμεση διακοπή της διαφημιστικής επένδυσης για να σώσουν όσα περισσότερα μπορούν. Ιδιαίτερα η πλατφόρμα του Facebook, που εξαιτίας του κατ’ οίκον περιορισμού, έχει αυξήσει τα νούμερά χρήσης του σε νέα ύψη ρεκόρ, αλλά δεν έχει καταφέρει να διατηρήσει όλες τις καμπάνιες που διακόπτονται απότομα. Σε μια προσπάθεια διατήρησης ή ακόμα και για να επαναφέρει τις προηγούμενες καμπάνιες, προχώρησε σε αλλαγή τιμολόγησης (πχ. 9 cents αντί για 11 σε CPC).

Επωφελημένες, από τις εξελίξεις, παρουσιάζονται επιχειρήσεις που ασχολούνται με προϊόντα που βρίσκονται στην επικαιρότητα, όπως προϊόντα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, on demand διασκέδαση, εξοπλισμός γυμναστικής και είδη ομορφιάς, που επιλέγουν να επενδύσουν περισσότερο στις διαφημιστικές καμπάνιες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στην αύξηση του ανταγωνισμού για τις πληρωμένες διαφημίσεις στις καμπάνιες των Google Ads. 

Ανάμεσα στις στρατηγικές του digital marketing που έχουν επηρεαστεί, είναι και το SEO. Καθώς αυτή η στρατηγική βασίζεται στη βελτιστοποίηση του ηλεκτρονικού περιεχομένου μιας σελίδας για οργανικές αναζητήσεις, αρκετές εταιρείες εφησυχάζονται και δεν επιμένουν στην υπάρχουσα στρατηγική που εφαρμόζουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, άλλες εταιρείες, οι οποίες βρίσκονταν σε χαμηλότερες θέσεις στην αναζήτηση αλλά επιμένουν στις SEO καμπάνιες τους, να βελτιώνουν το περιεχόμενό τους ανάλογα με τις υπάρχουσες συνθήκες και να καταφέρνουν να ανεβαίνουν σταθερά στις αναζητήσεις. Παρουσιάζεται δηλαδή μια ενδιαφέρουσα αλλαγή στην κατάταξη, αφού είναι εμφανές ότι ο κόσμος που μένει μέσα, αναζητάει συνεχώς να καλύψει τις ανάγκες του μέσα από το διαδίκτυο.

Οι εταιρείες που επιμένουν να «αφουγκράζονται» τις ανάγκες των καταναλωτών και να προσαρμόζονται απέναντι στις αντίξοες συνθήκες, θα καταφέρουν να βγουν με λιγότερο επιζήμια αποτελέσματα για αυτές.